Opgraving dakpannenfabriek Kruisvaartkade

Naar aanleiding van het woningbouwproject Kruisvaartkade in Utrecht, heeft Vestigia een opgraving uitgevoerd naar de vroegere dakpannenfabriek op het terrein. Het complex, dat bestond uit fabrieksgebouwen, woningen en loodsen, waar later ook een baksteenfabriek bijgebouwd is, stond op de voormalige moestuinen van de stad langs de Kruisvaart en blijkt een enorme omvang te hebben gehad.

Bij de fabriek hoorden zes loodsen waarvan er vijf zijn opgegraven. De loodsen waren 50 meter lang. De wanden van de loodsen waren gefundeerd op rijen van dakpannen. Vermoedelijk zijn dit restpartijen van onverkochte pannen en tegels, die een indruk geven van de producten die er werden gemaakt; een eerste berekening levert op dat voor deze funderingen ruim 20.000 dakpannen zijn gebruikt. Binnen de gebouwen lagen stapeltjes bakstenen waarop de houten gebinten van de dakconstructie hebben gestaan. De grondstoffen en de producten van de fabriek werden met schepen over de Vaartsche Rijn vervoerd en via een brede straat die voor de loodsen lag naar binnen gebracht. In de loodsen werden pannen gevormd en op rekken gedroogd, waarna ze werden gebakken.

Uit archiefonderzoek is gebleken dat de fabriek teruggaat tot 1674, toen het stadsbestuur opdracht gaf voor de productie van pannen voor de stadsuitbreidingen. In 1696 was het fabriek bekend als de `Tichelarije van Oort en Schut’. De aanleg van de spoorlijn tussen Utrecht en ‘s-Hertogenbosch in 1868 was de aanleiding voor de afbraak van het complex. Behoud van de restanten van de fabriek is vanwege de woningbouw niet mogelijk. Onderzocht wordt hoe in de nieuwe inrichting naar de historie van het gebied kan worden verwezen.