Oogst van Malta: Hoofdlijnen van de Limes, militaire infrastructuur, nederzettingen en grafvelden in kaart gebracht.

In 2018 is door de RCE het programma Kennis voor Archeologie opgezet. Het is een voortzetting van het programma Kenniskaart Archeologie dat in 2012 van start ging naar aanleiding van de evaluatie van de Wet en het Besluit op de archeologische monumentenzorg. Binnen de kaders van het programma zijn, en worden, kennisproducten ontwikkeld. Deze zijn bedoeld om betere afwegingen te kunnen maken binnen de praktijk van de archeologische monumentenzorg en het archeologisch onderzoek. Essentieel voor selectiever en beter Maltaonderzoek (en een blijvend
actuele Nationale Onderzoeksagenda Archeologie (NOaA)) is dat de archeologische monumentenzorgcyclus (AMZ-cyclus) blijft draaien, door uit Malta-onderzoeken te oogsten en leren.
Uit de evaluatie van de Wet en het Besluit op de archeologische monumentenzorg (2011) kwam naar voren dat er onvoldoende interpretatie en synthese plaatsvond op basis van gegevens uit
Maltaonderzoek. M.a.w. er werd onvoldoende geoogst uit Malta. Om dit te verbeteren is het project ‘Oogst voor Malta’ opgezet met als doel stagnatie op het onderdeel ‘interpretatie en synthese’ te verhelpen. Daartoe worden de rapportages van Maltaonderzoek (in het bijzonder opgravingen) geanalyseerd en gesynthetiseerd. Zo kan ons beeld van de geschiedenis van Nederland  geactualiseerd worden en kunnen vragen uit de NOaA worden beantwoord, en nieuwe vragen geformuleerd.
De RCE identificeert daarom zogenaamde ‘kenniskansen’. Die hebben betrekking op een periode, regio en/of thema die enerzijds een grote lacune in onze kennis vormt en anderzijds naar verwachting opgevuld kan worden door een synthetiserende analyse van een flink aantal Maltaonderzoeksrapporten. Onder een synthetiserende analyse verstaan we: een grote hoeveelheid
gegevens uit archeologische basisrapportages, die in samenhang met elkaar en met andere relevante literatuur wordt geanalyseerd ten einde wetenschappelijke vragen te beantwoorden en daarmee een geografische chronologische of thematische kennislacune op te vullen. De nieuwe inzichten verkregen uit de ‘Oogst voor Malta syntheses’ vormen vervolgens input voor het actualiseren van de NOaA.

De opdracht aan Vestigia omvatte het uitvoeren van synthetiserend onderzoek met betrekking tot de geografische en thematische kenniskans ’Hoofdlijnen van de limes, militaire infrastructuur, nederzettingen en grafvelden in kaart gebracht’. De laatste ca. 20 jaar zijn binnen de context van Malta veel archeologische opgravingen uitgevoerd langs de Limes en dit heeft veel nieuwe gegevens opgeleverd over versterkingen, al dan niet daarmee geassocieerde nederzettingen, infrastructuur (weg en water), landschapsmodificaties ect. De verwachting is dat met een samenhangende analyse van alle voor dit onderwerp relevante opgravingsrapporten een substantiële kenniswinst geboekt kan worden. Met deze kenniswinst kunnen vragen uit de NOaA beantwoord worden en vormt een belangrijke basis voor het opstellen van de internationale onderzoeksagenda voor de Nedergermaanse limes.

Vestigia heeft voor de uitvoering een project- en schrijfteam geformeerd, samengesteld uit een groot aantal Romeins militaire specialisten afkomstig uit diverse archeologische organisaties en collegabedrijven. Alleen door maximaal gebruik te maken van de aanwezige kennis over de verschillende facetten en deelgebieden binnen de Romeinse Limes kan het overzicht zowel actueel als wetenschappelijk verantwoord zijn. Dataspecialisten van Vestigia hebben in de voorbereiding de beschikbare gegevens over de onderzoeken en rapporten in de betreffende periode, opgespoord, geordend en ontsloten. De uitgevoerde syntheses zullen medio 2021 in de zogenoemde NAR-reeks van de RCE verschijnen.