Bij archeologisch vooronderzoek langs de Rijndijk in Hazerswoude (gemeente Alphen aan de Rijn) zijn in de afgelopen dagen resten van de Romeinse Limesweg ontdekt.  Ook zijn er aanwijzingen dat langs de weg Romeinse militairen hier een kleine wachtpost hebben gehad.

Vanwege bouwwerkzaamheden in Hazerswoude is archeologisch vooronderzoek uitgevoerd. Omdat er aanwijzingen waren dat de Romeinse limesweg – de militaire weg tussen Keulen en Katwijk langs de noordgrens (De Beneden-, Kromme-,  en Oude Rijn) van het Romeinse rijk – door het gebied kon hebben gelopen, zijn in de afgelopen weken op een aantal plaatsen proefsleuven gegraven door archeologen van onderzoeksbureau Vestigia in Amersfoort. Daarbij zijn inderdaad restanten van de Romeinse weg  aangesneden. De weg bestaat uit een dubbele rij aangepunte eiken palen waartussen een weglichaam (lat.: agger) is aangebracht. De weg komt dan als het ware op een dijkje te liggen, wat langs de Rijn voor extra veiligheid zorgde. Het wegdek bestond uit grind en was tussen de vier en vijf meter breed.

Afb. 1 ; Doorsnede van de meest voorkomende bouwwijzen van de Romeinse limesweg in West-Nederland in doorsnede. Linksonder het type dat in Hazerswoude is aangetroffen.

Dezelfde constructie is in de afgelopen decennia op meerdere plaatsen tussen Utrecht en Katwijk bij archeologische opgravingen aangetroffen. Het wordt ook steeds beter duidelijk waarom en hoe deze weg is aangelegd. In 122 na Chr. bezocht keizer Hadrianus onze streken. Hij was op doorreis naar Engeland om daar orde op zaken te stellen. Met zijn lijfwacht, de gouverneur uit Keulen die naar Brittannië werd gepromoveerd, twee legioenen en de nodige hulptroepen, reisde hij langs de Rijn van Keulen naar de Nederlandse kust om daar de grote oversteek te maken. Waarschijnlijk was hij niet happy met de staat van onderhoud van dit deel van de Limes. Net zoals hij kort daarna in Noord-Engeland opdracht gaf tot het bouwen van de Muur (van Hadrianus), heeft hij bevolen de limesweg langs de Rijn te herbouwen. In de paar jaar daarna is dit werk in een campagne uitgevoerd. Net als op de meeste andere plaatsen tussen Utrecht en Katwijk zijn de eiken palen voor de weg in Hazerswoude geveld in de winter van 124 op 125 AD en verscheept vanuit de Ardennen naar ons land. Een enorme logistieke operatie die met behulp van het Romeinse leger moet zijn uitgevoerd. Ook in Hazerswoude is de kapdatum van de palen met behulp van de jaarringen nu al vastgesteld op die datum.

Behalve de weg zelf zijn in het plangebied ook aanwijzingen gevonden voor het stationeren van Romeinse militairen. Mogelijk heeft ten zuiden van de weg een kleine wachtpost gestaan. Onlangs is de Romeinse Limes in Nederland uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. De vondsten in Hazerswoude tonen nog maar eens aan hoeveel er van dit monument nog in de Nederlandse bodem bewaard is gebleven.

In de komende tijd zal in overleg tussen de gemeente Alphen aan de Rijn en de ontwikkelaars en grondeigenaren bezien worden welke vervolgstappen nodig zijn op het gebied van bescherming of nader onderzoek van de Romeinse resten.

Afb. 2: Palen van de Romeinse weg komen voor de dag tijdens de opgraving; Foto Vestigia Amersfoort